“Verwondering is het verlangen naar kennis”, zei Thomas Aquino al. En wat is er nu mooier dan je te verwonderen over iets?
Op dinsdagmiddag 10 mei hebben we weer zo’n kans gehad: een middag vol met verwondering en kennisuitwisseling. – We maakten een virtuele reis door de stad.
De meest complexe uitdagingen op het gebied van klimaatadaptatie liggen namelijk in het bestaand bebouwd gebied, zoals je weet. En daar hebben wij behoorlijk veel van in onze regio… We kennen natuurlijk allemaal ons bestaand bebouwd gebied. Onze middeleeuwse binnensteden, 18e-eeuwse stegen met arbeiderswoningen, jaren 20 tuinwijken, naoorlogse bouw, bloemkoolwijken en vinexlocaties. – Iedere periode had zijn eigen karakteristieke eigenschappen en kenmerken.
En wat betekenen deze wijktypologieën en kenmerken nu voor klimaatadaptatie anno 2022?
Om hierin inzicht te krijgen zullen wij met elkaar om tafel gaan, samen met Laura Kleerekoper van de Hogeschool van Amsterdam. Laura werkt bij de HvA als docent-onderzoeker met specialisatie op de klimaatbestendige stad. Zij onderzoekt de ruimtelijke implicaties van klimaatadaptatiemaatregelen in steden. Op dit moment voert zij onderzoek uit naar de kansen voor klimaatadaptatie per wijktypologie. Samen met Laura zullen wij de verschillende wijktypologieën in onze regio doornemen, aan de hand van jullie eigen gemeenten. Per typologie willen we met elkaar delen welke KA maatregelen wel of niet voor de hand liggen en waarom. Doel van dit alles is om van elkaar te leren zodat we sneller en goedkoper de knelpunten in de verschillende delen van ons bebouwd gebied kunnen oplossen.
COP #21: Klimaatadaptatie in Omgevingsvisies en -plannen
De meeste gemeenten hebben nu hun klimaatadaptatie visie of strategie op papier. Een logische stap is om dit stuk te integreren in de omgevingsvisie, plannen en relevante ruimtelijke beleidstukken, maar hoe doe je dat? Welke sturingsmechanismen zet je in om de gemeente klimaatadaptief in te richten?
Gert Dekker, adviseur bij Ambient adviseurs, neemt ons mee in de handreiking Klimaatadaptief Bouwen die hij in opdracht van ministerie van binnenlandse zaken heeft geschreven. Vanuit daar kijken we wat jij met deze toolbox kunt. Welke vragen roept het op? Welke vervolgstappen kun jij zetten om klimaatadaptatie nog beter in beleid te verankeren? Wat zijn de mogelijkheden en welke rol neemt een gemeente daarbij in?
Hierna zal Luuk Postmes, adviseur stedelijk water en klimaatadaptatie bij gemeente Eindhoven, ons meenemen in de klimaattoets en hoe Eindhoven werkt aan het sturen op klimaatadaptatie.
Thema: Klimaatadaptatie in het Ruimtelijk beleid Wanneer: Donderdag 5 november 2020 Tijd: 13:00 – 15:00 Waar: Online
Programma:
13:00 Opening en welkom door Michiel Brouwer en Rinske Wessels 13:10 Gert Dekker – Ambient adviseurs – Tools om Klimaatadaptatie te verankeren in beleid 13:30 Verdiepen in breakout rooms. 13:45 Plenaire discussie 14:10 Luuk Postmes – Gemeente Eindhoven – Klimaattoets gemeente Eindhoven 14:25 Verdiepen in breakout rooms. 14:40 Plenaire discussie 15:00 Afsluiting
We willen elkaar graag weer fysiek ontmoeten, maar helaas hebben we moeten besluiten dat de COP in 2020 online blijft. Deze bijeenkomst hebben we aandacht geven aan hoe het gaat met klimaatadaptatie in de regio. En wat betekend het nieuwe Deltaprogramma 2021 die met Prinsjesdag op 15 september is uitgekomen voor de regio? Wat is onze regionale reflectie op het Deltaprogramma 2021 en welke kansen en uitdagingen zien we?
Dolf Kern, was tot voorkort werkzaam bij hoogheemraadschap van Rijnland en per 1 september coördinerend adviseur bij de Deltacommissaris, heeft deze middag zijn reflectie op het Deltaprogramma 2021 met ons gedeelt.
In dit Deltaprogramma is een herijking opgenomen van de gestelde doelen. Dolf is ingaan op drie relevante verschuivingen. Ten eerste is er meer aandacht voor de ruimtelijke kant van klimaatadaptatie en ook de koppeling aan de NOVI en andere transities die op ons afkomen. Ten tweede heeft de droogte van de afgelopen jaren de urgentie voor dit thema vergroot en daar gaat in dit deltaprogramma extra aandacht naar toe. En ten slotte komt de kwetsbaarheid van Nederland in het licht van zeespiegelstijging ook na 2050 aan bod met gevolgenbeperking en drielaagse veiligheid als bruggetjes naar regionale en gemeentelijke uitdagingen.
Daarna zijn we met elkaar in gesprek gegaan. Wat betekend dit nieuwe Deltaprogramma voor jouw organisatie? Hoe past dit in de Klimaatadaptatie uitdagingen die jouw organisatie aankomend jaar mee aan de slag wil? Wie of wat heb jij nodig om deze uitdagingen het hoofd te bieden?
Thema: Deltaprogramma 2021 – Onze regionale kansen en uitdagingen Wanneer: Donderdag 24 september 2020 Waar: Online
Programma:
13:00 Opening en welkom door Michiel Brouwer en Rinske Wessels 13:15 Dolf Kern – coördinerend adviseur Deltacommissaris – Reflectie op het Deltaprogramma 2021 13:35 Verdiepen in de drie uitdagingen: Ruimtelijke Adaptatie – Gevolgenbeperking – Droogte. 13:50 Plenaire discussie 14:15 Wat betekent dit voor je eigen werk en organisatie? 14:40 Plenair terugkoppeling 15:00 Afsluiting
In 2019 is de Community of Practice zes maal samen gekomen. Twee maal in een brede sessie, waarin we ons bogen over de kernvragen van 2019, en vier maal in Verdiepende ssessie, waarin we vier vragen nader hebben onderzocht.
Dit zijn de vier kernvragen die zijn behandeld:
De Stad als Spons: Hoe kan de stad voorzien in zijn eigen waterbehoefte? – Schieland Spaland als case.
Stresstest en Risicodialoog: Hoe gebruik je de uitkomsten van de stresstest en risicodialogen in bestaande programma’s en plannen? – Tien aanbevelingen voor een effectieve vertaling in het uitvoeringsprogramma
Klimaatadaptief inrichten en beheren openbare ruimte: Hoe maken van verstandige keuzes in het klimaatadaptief beheer en onderhoud? Handvatten voor weten, willen en werken, meekoppelen en processturing.
Klimaatadaptatie Stad en Land: Welke kansen in relataties liggen er bij de klimaatadaptatie-opgaven in het landelijk en stedelijk gebied? – Zes concrete uitgangspunten tussen Midden-Delfland, Rotterdam en Schiedam.
Het heeft geresulteerd in vijf flyers: per verdiepend thema is één flyer gemaakt, aangevuld met een overkoepelende flyer over heel 2019.
In verband met het het Coronavirus is deze bijeenkomst niet doorgegaan. Nieuwe bijeenkomsten zijn vooralsnog niet gepland.
We beginnen 2020 met een centrale bijeenkomst over de relatie tussen bodem en klimaatadaptatie. Hoe kan je gebruik maken van de bodem om een evenwichtig watersysteem en een florerende groene omgeving in de stad te creëren?
Welke kennis over de bodem is er beschikbaar? Wat betekent deze kennis voor de aanleg van groen en water(buffers) in de stad? Wat betekent dit in praktijk? En wat betekent dit voor jou eigen (ruimtelijke) projecten? Op donderdag 19 maart duiken we samen in dit onderwerp! Ben jij erbij?
Heb jij zelf vragen en uitdagingen binnen jouw werk op dit thema waar je graag samen met anderen aankomende half jaar mee aan de slag wil? Neem ze dan mee!
Thema: Bodem en Klimaatadaptatie Wanneer: Donderdag 19 maart 2020 Waar: Prinsenkwartier,Sint Agathaplein 4 te Delft
Programma
12:30
–
13:00
Inloop
13:00
–
13:15
Opening
13:15
–
13:45
Reinder Brolsma, Eco-hydroloog Deltares – kennis van de bodem en de invloed op ruimtelijke inrichting
13:45
–
14:05
Bart Hoogendoorn en Manouk Los, gemeente Rotterdam – case Rotterdam bodemkennis en ruimtelijke ontwikkelingen
14:05
–
14:30
Hiltrud Pötz – voorbeelden ondergrond en groen in klimaatadaptatie
In Blue City deelde 17 oktober de Community of Practice Klimaatadaptatie de ervaringen en uitkomsten van het onderzoek dat zij afgelopen maanden in vier teams hebben gedaan naar vier verschillende opgaven.
Actuele opgaven, recht vanuit de praktijk opgesteld en onderzocht door collega’s met hulp van diverse experts.
De ervaringen zijn vastgelegd in vier flyers, per onderwerp één.
De Stad als Spons: Hoe kan de stad voorzien in zijn eigen waterbehoefte? – Schieland Spaland als case.
Stresstest en Risicodialoog: Hoe gebruik je de uitkomsten van de stresstest en risicodialogen in bestaande programma’s en plannen? – Tien aanbevelingen voor een effectieve vertaling in het uitvoeringsprogramma
Klimaatadaptief inrichten en beheren openbare ruimte: Hoe maken van verstandige keuzes in het klimaatadaptief beheer en onderhoud? Handvatten voor weten, willen en werken, meekoppelen en processturing.
Klimaatadaptatie Stad en Land: Welke kansen in relataties liggen er bij de klimaatadaptatie-opgaven in het landelijk en stedelijk gebied? – Zes concrete uitgangspunten tussen Midden-Delfland, Rotterdam en Schiedam.
donderdag 11 april Locatie wordt gedeeld met de teamleden
Dit jaar vormen we 4 vaste themagroepen. Door samen te werken aan een opgave kunnen we elkaars slagkracht vergroten en elkaars kennis nog beter benutten. De COP-organisatie ondersteunt deze sessies en zorgt voor locatie, begeleiding en extra kennis. OP 17 oktober komen we weer allemaal samen om de uitkomsten te delen.
Inschrijven
De teams voor 2019 zijn gevormd. Wil je nog aansluiten? – dat kan waarschijnlijk nog wel. Stuur dan een mail naar cop@klimaatadaptatie.nl met daarin de themagroep waaraan je mee wilt werken.
De Kernvragen voor 2019
Dit zijn de vier kernvragen die dit jaar worden behandeld:
Hitte, Droogte en Bodemdaling: Hoe kan de stad voorzien in zijn eigen waterbehoefte (de stad als spons);
Stresstest en Risicodialoog: Hoe gebruik je de uitkomsten van de stresstest en risicodialogen in bestaande programma’s en plannen?
Klimaatadaptief inrichten en beheren openbare ruimte: Welke bouwstenen zijn bepalend voor het maken van verstandige keuzes in het klimaatadaptief beheer en onderhoud?
Klimaatadaptatie Stad en Land: Welke relaties en kansen liggen er bij de klimaatadaptatie-opgaven in het landelijk en stedelijk gebied? Case Midden-Delfland met omliggende steden.
Tussen 14 februari en 17 oktober gaan we in themagroepen vier keer bij elkaar komen om de kernvragen uit te zoeken. De COP-organisatie zorgt voor locatie, een begeleider en wanneer er kennis van buiten nodig is, organiseren we dat! donderdag 17 oktober is de presentatie van de deelgroepen in een grote COP-bijeenkomst.
Donderdag 14 februari gingen we met elkaar op zoek naar de belangrijkste vragen die we in vier themagroepen gaan uitzoeken dit jaar.
De discussies rond klimaatadaptatie zijn in de afgelopen drie jaar sterk veranderd. Wij zien in de COP duidelijk een verschuiving van verkenning van de opgave naar het concreet maken van projecten en uitvoering. Er is nu meer behoefte aan verdieping op specifieke onderwerpen.
Binnen de volgende vier thema’s zijn kernvragen benoemd. Die vragen zijn het uitgangspunt voor de themagroepen van dit jaar 2019:
Hitte, Droogte en Bodemdaling: Hoe kan de stad voorzien in zijn eigen waterbehoefte (de stad als spons);
Stresstest en Risicodialoog: Hoe gebruik je de uitkomsten van de stresstest en risicodialogen in bestaande programma’s en plannen?
Klimaatadaptief inrichten en beheren openbare ruimte: Welke bouwstenen zijn bepalend voor het maken van verstandige keuzes in het klimaatadaptief beheer en onderhoud?
Klimaatadaptatie Stad en Land: Welke relaties en kansen liggen er bij de klimaatadaptatie-opgaven in het landelijk en stedelijk gebied? Case Midden-Delfland met omliggende steden.
Tussen 14 februari en 17 oktober gaan we in themagroepen ongeveer drie keer bij elkaar komen om de kernvragen uit te zoeken. De COP-organisatie zorgt voor datums, locatie, een begeleider en wanneer er kennis van buiten nodig is, organiseren we dat!
donderdag 17 oktober is de presentatie van de deelgroepen in een grote COP-bijeenkomst.
Hoe kunnen we de droogte en piekbuien van deze zomer juist inzetten om aandacht te vragen voor klimaatverandering en klimaatadaptieve oplossingen?
donderdag 15 november ’s middags 12:30 – 17:30
Locatie: SpuiLAB 210, Spuiboulevard 210 te Dordrecht
Wat een zomer hebben we gehad: hoosbuien in mei, droogte en twee hittegolven bepaalden het zomerse nieuws. Heb jij of iemand anders binnen je organisatie gebruik gemaakt van deze calamiteiten om aandacht voor klimaatadaptatie binnen je organisatie of met de burgers te krijgen? Of is het stilletjes aan je voorbij gegaan? In deze COP zijn we ingaan op de vraag: Hoe kun je deze calamiteiten juist gebruiken om aandacht te krijgen voor klimaatverandering en klimaatadaptieve oplossingen?
De gemeente Dordrecht heette ons van harte welkom in SpuiLAB 210 waar verschillende kennisinstellingen en de gemeente hun krachten bundelen en op deze plek samen zitten om met elkaar en de burgers te werken aan een klimaatadaptieve stad. Naast dat we op deze geweldige plek de COP mogen houden, heeft Rik Heinen ook hun aanpak met ons gedeeld.
Na het Dordrechtse verhaal zijn we met elkaar in gesprek gegaan. Centraal stond de vraag: Welke calamiteiten binnen jou gemeente gaven aanleiding tot gesprek met bestuurders en/of bewoners? Welke actie(s) zijn daaruit ontwikkeld? Of had je actie willen ondernemen, maar kreeg je het niet van de grond? Wat miste je?
Het Hoogheemraadschap Delfland heeft deze zomer verschillende keren hun calamiteitenplan actief in moeten zetten en zelfs aan moeten passen. Rob van Woudenberg heeft hun ervaring van deze zomer met ons gedeeld. Daarna zijn we samen met elkaar aan de slag gegaan om zelf een actieplan te maken en van deze calamiteiten nog meer gebruik kunnen maken.
Hoe kunnen we deze calamiteiten juist gebruiken om aandacht te krijgen voor klimaatverandering en klimaatadaptieve oplossingen?
donderdag 27 september ’s middags 12:30 – 17:30 Locatie: SpuiLAB 210, Spuiboulevard 210 te Dordrecht
De bijeenkomst wordt verzet naar:
donderdag 15 november ’s middags 12:30 – 17:30
Aanleidingen om in gesprek te gaan over klimaatadaptatie hebben we deze zomer met de piekbui op 31 mei en de daarop volgende droogte zeker gehad. Heb jij of iemand anders binnen je organisatie gebruik gemaakt van deze calamiteiten om aandacht voor klimaatadaptatie binnen je organisatie of met de burgers te krijgen? Of is het stilletjes aan je voorbij gegaan? In deze COP willen we samen met jou ingaan op de vraag: Hoe kun je deze calamiteiten juist gebruiken om aandacht te krijgen voor klimaatverandering en klimaatadaptieve oplossingen?
De gemeente Dordrecht heet ons van harte welkom in SpuiLAB 210 waar verschillende kennisinstellingen en de gemeente hun krachten bundelen en op deze plek samen zitten om met elkaar en de burgers te werken aan een klimaatadaptieve stad. Naast dat we op deze geweldige plek de COP mogen houden, zullen zij ook wat vertellen over hun aanpak.
Na het Dordrechtse verhaal gaan we met elkaar in gesprek. Welke calamiteiten binnen jou gemeente gaven aanleiding tot gesprek met bestuurders en/of bewoners? Welke actie(s) zijn daaruit ontwikkeld? Of had je actie willen ondernemen, maar kreeg je het niet van de grond? Wat miste je?
Het Hoogheemraadschap Delfland heeft deze zomer verschillende keren hun calamiteitenplan actief in moeten zetten en zelfs aan moeten passen. Zij delen hun ervaring van deze zomer. Daarna gaan we met elkaar in gesprek hoe we zelf een actieplan kunnen maken en van deze calamiteiten nog meer gebruik kunnen maken.
Ben jij er dit keer bij? Schrijf je dan nu in!
Inschrijven 15 november
volgt
Programma 15 november
onder voorbehoud
12:30
–
13:00
Inloop (evt lunch graag voor opgeven!)
13:00
–
13:30
Opening
13:30
–
14:00
Paul van Esch, teamleider water en riolering over Klimaatadaptief Dordrecht
14:00
–
15:00
Workshop deel 1: Ervaringen van afgelopen zomer delen
15:00
–
15:30
Pauze
15:30
–
16:00
Hoogheemraadschap Delfland over aanpassingen calamiteitenplan n.a.v. deze zomer
